Voorne – Met het hoofd en het hart over de steen struikelen. Het Stolpersteine project moet de huidige bewoners van Voorne-Putten over het verleden aan het denken zetten. Op 25 juli komen er 28 gedenkstenen in het trottoir voor de huizen waar eens de Voornse Joden tot aan hun deportatie woonden.
IJzerwinkeltje
Niemand van de 45 weggevoerden van Voorne-Putten is ooit teruggekomen. Wat bleef waren de herinneringen. En hun huizen. De acht voormalige woningen van de Joden in Brielle, Hellevoetsluis en Oostvoorne staan er allemaal nog. De Duitse kunstenaar Gunter Demnig komt deze zomer gedenkstenen voor ieder slachtoffer plaatsen. Het initiatief daartoe is begin voor jaar door de Stichting Behoud Voormalige Synagoge Brielle genomen. ‘Een buurjongen van Michel Cohen, die woonde en een ijzerwinkeltje had in de Nobelstraat in Brielle, wilde een gedenksteen voor hem. De kunstenaar kan natuurlijk niet voor één steen komen’, legt Riet de Leeuw van Weenen namens de werkgroep uit. ‘Voor de familie Gazan van de Nobelstraat 10 komen er bijvoorbeeld zeven steentjes in totaal. Twee voor de ouders en vijf voor hun enige zoon en vier dochters’. Volgend jaar worden er gedenkstenen voor de Joden op Putten geplaatst.
Kitty
Gunter Demnig is in 1994 met zijn Stolpersteine project begonnen. Inmiddels liggen er in heel Europa tienduizenden stenen van tien bij tien centimeter. De messing bovenkant vermeldt de naam, het geboortejaar en de sterfdatum- en plaats van een slachtoffer. ‘We gaan er een mooie dag van maken’, stelt De Leeuw van Weenen. Later volgt er een wandelroute en publicatie in boekvorm. Op dinsdag 19 april wordt er een lesprogramma aan de basisscholen in Brielle uitgereikt. ‘Iedereen kent Anne Frank. Brielle had Kitty Katan uit de Nobelstraat 42. Zij kwam op 5 november 1942 samen met haar moeder en broertjes op 13-jarige leeftijd om in Auschwitz. Pas onlangs zijn er twee foto’s van haar ontdekt. Aan de leerlingen vertellen we Kitty’s verhaal’. Voor de Westvoornse jeugd komt Ben Wessels uit Oostvoorne centraal te staan. Hij overleed evenals Anne Frank vlak voor de bevrijding in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Zijn zus Carla overleefde als enige van zijn familie de oorlog en stierf pas eind 2001.
Galerie
Eerst moesten de gemeenten en de huidige eigenaren toestemming voor de plaatsing van de steentjes geven. De voormalige woningen zijn vandaag de dag woonhuizen, winkels, horecagelegenheden en een galerie. ‘Ton Vis van Kwalitaria Het Centrum aan de Stationsweg in Oostvoorne reageerde meteen enthousiast. In zijn pand was de juwelierszaak van de familie Wessels gevestigd. Hij wist van hun lot’. Voor velen hebben de bekende locaties een onbekende geschiedenis. Dit geldt bijvoorbeeld voor Koopmanstraat 7 in Brielle. Keramiste Agnes Bakker heeft daar een galerie. Tot De Leeuw van Weenen haar benaderde wist zij niet dat het vroeger de woning van de – grotendeels in het vernietigingskamp Sobibor omgekomen – familie Philipse is geweest.
De werkgroep Stolpersteine hoopt dat de struikelstenen tot nadenken leiden. Alle informatie en documentatie over de Joodse inwoners of een financiële bijdrage is welkom.